Hombu Dojo
Budynek usytuowany przy 17-18 Wakamatsu-cho, Shinjuku, Tokio jest centrum dla wszelkich przedsięwzięć związanych z aikido, któremu można nadać przynajmniej dwa znaczenia:
Hombu Dojo – miejsce, w którym ćwiczy się aikido zgodnie z zasadami określonymi przez Morihei Ueshiba. Jest to centralne dojo dla całej sieci organizacji Aikikai, zarówno japońskich jak i zagranicznych, które zostały założone przez uczniów twórcy lub jego syna i które utrzymywały stały kontakt z twórcą lub jego rodziną.
Hombu – kwatera główna organizacji znanej jako Fundacja Aikikai, z jej radą nadzorczą, doradcami i rejestracją stopni mistrzowskich (dan).
Jest to rownież siedziba Międzynarodowej Federacji Aikido (I.A.F.) i Ogólnojapońskiej Federacji Aikido, przy czym ani Hombu Dojo, ani Fundacja Aikikai nie są członkami I.A.F.
Dyrektorem Generalnym Hombu Dojo, jak również Fundacji Aikikai jest Moriteru Ueshiba – wnuk twórcy aikido.
Historia
W 1931 Morihei Ueshiba otworzył w okręgu Shinjuku w Tokio dojo aby ćwiczyć sztukę walki, którą nazwał Aiki-budo. Pomimo, że sztuka nazywała się Aiki-budo, dojo było znane jako Kobukan i słynęło z poważnego podejścia do treningu, jak wówczas określano, rewolucyjnej sztuki walki. Kobukan nazywano również Dojo Ueshiba. Z czasem, gdy uczniowie twórcy stawali się coraz bardziej kompetentni w sztuce i zakładali własne kluby, Kobukan stał się centrum (hombu) luźnej sieci dojo powiązanych na zasadzie związków osobistych pomiędzy Morihei Ueshibą i jego uczniami.
Pomimo że nie było oficjalnej organizacji nazwa Aikikai stopniowo stawała się określeniem dla klubów związanych z Dojo Ueshiby. Morihei Ueshiba zapożyczył system stopni używany przez Jigoro Kano w judo – w ten sposób uczniowie byli połączeni ze swoim mistrzem. W wyniku działań wojennych Japonii, część uczniów Morihei Ueshiby została wysłana do Mandżurii, gdzie nauczali Aiki-budo w ramach programu szkolnego na uniwersytetach w tym rejonie. Okumara Sensei, na przykład, rozpoczął naukę Aiki-budo w 1938 w Mandżurii pod okiem Kenji Tomiki (założyciela Tomiki Aikido).
Tuż po II wojnie światowej, a także w trakcie jej trwania, organizacje związane ze sztukami walki były pod kontrolą armii Japońskiej, a Mor
ihei Ueshiba przeniósł się do Iwamy w prowincji Ibaragi. Poświęcił się pracy na roli, sztukom walki oraz religii Omoto. Świątynia Aiki dedykowana religii Omoto została pobudowana w 1943r. W tym czasie Dojo Kobukan/Ueshiba rozwijało się pod kierownictwem Kisshomaru Ueshiby, syna twórcy Aikido. Wielu z tak zwanej drugiej generacji uczniów jak np.: Seigo Yamaguchi, Sadateru Arikawa i Hiroshi Tada rozpoczęło naukę w tym okresie. Starsi uczniowie jak Rinjiro Shirata, byli członkami Kobukanu od lat 30-tych. Po przegranej przez Japonię wojnie, w czasie okupacji amerykańskiej, uprawianie sztuk walki zostało zabronione. Z tego powodu, jak i w wyniku bardzo słabej sytuacji ekonomicznej, dalsze prowadzenie Kobukanu okazało się niemożliwe, a dojo-farmy w Iwamie bardzo trudne. Dlatego też, rzeczywiste centrum Aikido było w Iwamie i dopiero w 1956 zostało powrotem przeniesione do Shinjuku. Kisshomaru Ueshiba zatrudniony był na pełny etat aż do 1955 roku, a dojo w Wakamatsu-cho stało się tymczasową rezydencją dla rodzin, które utraciły domy w trakcie bombardowania Tokio.
Mimo wszystko Morihei Ueshiba kontynuował przyjmowanie uczniów na naukę sztuki, która wtedy znana była jako Aikido. W 1946 roku dołączył do dojo w Iwamie Morihiro Saito, wkrótce potem Hiroshi Isoyama (jeszcze jako uczeń szkoły średniej). Inni, starsi uczniowie jak Okumura Sensei, powrócili do Dojo Ueshiby po zwolnieniu ze służby wojskowej. Organizacja była wciąż bardzo słaba. Składała się z Dojo Ueshiby w Shinjuku określanego miejscem narodzin sztuki i świątyni – dojo Aiki w Iwamie jako de facto Hombu Dojo, będącego centrum słabo związanych i mniej lub bardziej autonomicznych klubów Aikikai.
Regularne treningi w Dojo w Shinjuku nie odbywały się aż do 1949 roku. Przez następnych dziesięć lat trudne warunki ekonomiczne stopniowo ulegały poprawie co również zmieniło charakter organizacji Aikido. Zmiany były bardzo wyraźne w dwóch kwestiach. Po pierwsze sztuka stała się dostępna dla każdego. Przyszły uczeń, aby wstąpić do dojo, nie potrzebował listu polecającego od ważnej osobistości. W rzeczywistości, aż do około 1956 studenci z dojo z Tokio spędzali dużo czasu dając pokazy Aikido w takich miejscach jak ambasady i sprowadzając nowych uczniów. W tym samym czasie uczniowie Morihei Ueshiby i jego syna Kisshomaru Ueshiba rozpoczęli podróże za granice, a niektórzy się tam osiedlali i zakładali własne organizacje.
Na różne okresy czasu wyjechali do Europy Minoru Mochizuki, Tadashi Abe i Mutsuro Nakazono. Zazwyczaj organizacje te również nazywały się Aikikai i zapożyczały taką samą strukturę jak w starym Aikikai w Japonii. W Europie zamieszkali też Nobuyoshi Tamura (w 1964), Hiroshi Tada (w 1964), Katusaki Asai (w 1965) i Kazuo Chiba (w styczniu 1966), a ostatni z wymienionych shihanów założył we wrześniu 1966r Aikikai Wielkiej Brytanii (późniejsza Brytyjska Federacja Aikido).
Drugą główną zmianą było otrzymanie przez Aikido podstaw prawnych. Zaidan Hojin Aikikai (Fundacja Aikikai) została stworzona w 1948 roku i zarejestrowana w prowincji Ibaraki, gdzie znajdowało się Dojo Iwama. (W gruncie rzeczy Kobukan posiadało swój legalny odpowiednik w Kobukan, fundacji utworzonej w 1940 przez sprzyjające biura admirała Isamu Takeshita, ucznia Ueshiby Morihei. Jednak w 1948, istniało generalne założenie o definitywnym zerwaniu z Japońską przeszłością militarystyczną i dlatego prawna rekonstrukcja organizacji była zarówno zrozumiała jak i w pełni pożądana).